My Octopus Teacher (2020)

Schitterend vormgegeven, vertederende en zelfs aangrijpende documentaire over de onwaarschijnlijke vriendschap die ontstaat tussen de depressieve natuurfotograaf Craig Foster en een jonge nieuwsgierige octopus. Het onwaarschijnlijke gegeven resulteert in een fascinerende kijkervaring, verder versterkt door de oogverblindend mooie onderwaterfotografie. Ik stapte hier wat cynisch in, maar hield het uiteindelijk niet droog.

De plaag van deze tijd is dat alles kapot gepsychologiseerd moet worden. Allemaal op de divan omdat het eigen leven zo verschrikkelijk interessant is voor anderen; elk trauma tot in de donkerste hoekjes uitgeplozen en elke emotie uitgespeld met grote letters. Zo krijg je een natuurdocumentaire als 'My Octopus Teacher' (2020) met overweldigend mooie sfeerbeelden en een geportretteerde die er onophoudelijk doorheen leutert. Craig Foster zegt op de voice-over precies wat zelf ook wel kunnen zien, of hij valt ons lastig met oninteressante zielenroerselen over hoe de ontmoetingen met deze octopus zijn leven verrijken. Bijna spiritueel hoe hij alles doet voorkomen als overweldigend en betekenisvol. Nog net een snik inhoudend om maximaal effect te hebben met deze vulkaan van emoties. In dat opzicht ook gezocht sentimenteel om de levenscyclus van de octopus te projecteren op Foster's relatie met z'n zoon, terwijl de jongen doorheen de documentaire niet eens zelf z'n mond opentrekt. Als je voorbij de pedanterie en de psychologie van de koude grond kunt kijken, dan is 'My Octopus Teacher' (2020) een heerlijke onderwaterschets. Maar je doet er goed aan 'm op mute te zetten.

Ik keek hier wel naar uit, ook zeker met een gemiddelde score als dit. En inderdaad, de film bevat een hoop prachtige onderwaterbeelden, gefocust op een octopus en al het andere onderwaterleven dat daarmee verweven is. Maar visueel mag dit dan dik in orde zijn, daarmee houdt het wel op voor mij. De film wordt verteld vanuit het oogpunt van Craig Foster, een duiker die een band opbouwt met de octopus. Vindt hij zelf in ieder geval. Hoe dan ook, ik heb zelden zo'n irritante verteller gehoord als Craig Foster. Naast een extreem vermoeiende stem, heeft hij ook de neiging om elk stukje onderwaterrust vol te ouwehoeren met wat hij ziet (onnodig, maar misschien nog enigszins functioneel) maar ook met wat hij voelt. En dat is zeldzaam oninteressant, vooral als hij sentimentele verhalen afsteekt over zijn depressies, zijn zoon, zijn geprojecteerde vriendschap met de octopus, en eigenlijk alles wat hem verder maar te binnen schiet. De laatste tien minuten waren helemaal tenenkrommend. Craig Foster heeft voor mij de documentaire compleet vergald. Had ik maar naar [user=72914]Donkerwoud[/user] geluisterd en het geluid uitgezet.