Sound of Metal (2019)

Helaas was mijn laatste film in de bioscoop voor de lockdown een tegenvaller. Het verhaal van de film is gewoon niet boeiend, mede omdat het naar mijn idee slecht wordt verteld. De film lijkt daarvoor in de plaats sterk te zijn gericht op het communiceren van de ervaring van het doof zijn (en omgekeerd is dit een film voor doven omdat elk geluidje in tekst wordt meegedeeld), maar die ervaring is weinig verrassend zodat de film weinig toevoegt en bij gebrek aan een sterk of meeslepend verhaal wordt de film snel saai. De boodschap van de film lijkt te zijn dat de wereld van de doven net zo leuk is als de wereld de horenden (zodat het uiteindelijk niet zo erg is om doof te zijn) en dat $ 40.000 tot $ 80.000 voor een implantaat weggegooid geld is omdat wat je dan hoort niet echt een duidelijk of fijn geluid is (al zou je denken dat dat niet zo’n probleem is voor deze noise-muzikant) en je dan tussen twee werelden komt te zitten en je in geen van beide meer thuis bent.

Sterke, subtiel aangrijpende film met een prachtige hoofdrol van Riz Ahmed. Regisseur Darius Marder neemt rustig de tijd om zijn personages te introduceren en zijn rauwe, realistische aanpak van de plot werpt gaandeweg vruchten af. Vooral indrukwekkend is de soundtrack, die het steeds verder afnemende gehoor van hoofdpersoon Ruben op treffende wijze weergeeft.

‘Sound of metal’ – een film die, net als de titel, gaandeweg aan betekenis wint. Initieel kreeg Darius Marder me niet mee in het narratief, dat echter almaar beklemmender aandoet. De hyperkinetische montage, de cameravoering die dicht op de huid kruipt, de ongewone intensiteit van het geluid, …: het sleurt de toeschouwer evenwel steeds dieper in de psychologie van Ruben, wiens tragische wanhoop dus ook meer en meer invoelbaar wordt. Anders gezegd: hoe de manier van in beeld (en geluid) brengen, de ervaring intensifieert...opzienbarend! Ademt het slot hoop dan wel wanhoop? De beide, zeer zeker. Alles is verloren, en net die wetenschap maakt een omwenteling immers mogelijk. Ruben en Lou hebben elkaar geraakt, en gered, maar op dit punt in hun levens aanbeland, schrijven ze elk aan een ander verhaal. Ze kunnen elkaar niet nog een keer redden, hun rollen zitten in hun lijf gebeiteld – de enige nog mogelijke transformatie is die van het ‘ik’. Lou heeft zich dat gerealiseerd door een andere artisticiteit te ontwikkelen, en ook voor Ruben ziet het er naar uit dat, met zijn keuze om alle ruis uit te schakelen, een nieuwe realiteit zich openbaart. Weergaloos is hoe de plotse stilte de cinematografie verhevigt, hoe het bestaan terug samenhang lijkt te krijgen, en daardoor betekenis. Ondanks – of dankzij – de crisis en de wanhoop…opnieuw hoop! Zodoende laat ‘Sound of metal’ zich begrijpen als een parabel over vallen, opstaan, wederom vallen, en uiteindelijk anders leren lopen om niet langer op dezelfde manier te vallen. Niets zal nog hetzelfde zijn, en toch wordt het leven als het ware nog waardevoller, in de tweede kans – het alternatief – die Ruben zal aangrijpen. Diep, diep ontroerend – te meer omdat Marder vanuit het grootste miserabilisme en de grootste herrie, tot een hoogst integer en aandoenlijk portret komt. Of hoe deze film, naast talloze clichés, ook het stereotiep van de subcultuur moeiteloos overstijgt. 3,5*