Führer und Verführer (2024)

Lang probeert een link te leggen tussen de huidige propagandaoorlog op sociale media en de manier waarop de Nazi’s dat deden door zich te richten op minister van Propaganda Joseph Goebbels [Robert Stadlober] in de periode van 1938 tot aan zijn dood op 1 mei 1945. Waarom Lang überhaupt tijd besteedt aan Goebbels affaire met de Tsjechische actrice Lida Baarova [Katia Fellin] en het gekibbel met zijn echtgenote Magda [Franziska Weisz] is onduidelijk. Misschien besefte hij zich dat de rest van de film vooral bestond uit gepraat over het nut en effect van propaganda? Stadlober klinkt als Goebbels, maar maakt hem een stuk charismatischer dan hij was. Fritz Karl maakt indruk als misschien wel de meest menselijke Adolf Hitler uit de filmgeschiedenis, maar dit was een stuk interessanter geweest als Lang zich had gericht op het gebruik van propaganda in de periode voor de Nazi’s aan de macht kwamen. Het aantal nooit eerder vertoonde beelden is op een hand te tellen, maar dit is wel een unieke kans om (legaal) enkele beelden uit Der Ewige Jude te zien.

Sluit me aan bij de meningen op dit forum: de ondertoon van deze film is vrij expliciet politiek en soms zelfs propagandistisch, wat natuurlijk pijnlijk ironisch is. Toch is dit niet het grootste manco. Bepalender voor de uiteindelijk middelmatige film is het acteerwerk: geen van de acteurs weet diens rol echt te pakken te krijgen. Natuurlijk zijn we allen enigszins bevooroordeeld wanneer het gaat om Hitler-vertolkingen. De schitterende Bruno Ganz zette met zijn Hitler een maatstaf die niet lijkt te evenaren, maar ook de andere Nazi-kopstukken overtuigen niet. Tot slot, zo mogelijk nog storender, zijn de subtiele maar ook bepalende historische onjuistheden. Tijdens een etentje na de invasie van Polen (1939) bijvoorbeeld, stelt Hitler diens inner circle voor aan de kijker. Worden gemeld, Himmler, Göring, ... De minder gekende Rudolf Hess, net aangesteld door Hitler als diens nummer 2 en als voorzitter van het oorlogskabinet, is nergens te bespeuren, terwijl Albert Speer, op dat moment nog "gewoon" architect en General Bau Inspektor, wordt voorgesteld in klederdracht (militair uniform met rond de arm een band met het opschrift Org. Todt) die wijst op zijn functie als Minister van Bewapening en later Minister van Oorlog, een functie die hij pas drie jaar later, na de dood van diens voorganger Fritz Todt, zal opnemen. Deze en nog andere onjuistheden zorgen samen met de matige acteerprestaties voor een op sommige momenten wat vreemd schouwspel. De naaste medewerkers lijken te veel op een normaal en pleziermakend groepje vrienden (terwijl ze elkaars bloed konden drinken) waarbij je bij geen enkel personage een soort van angstreactie krijgt. Dit weghalen van de mythe rond veel van deze figuren is natuurlijk een van de boodschappen van deze film, al is het jammer dat dit wordt bereikt door geschiedkundige fouten, flauwe vertolkingen, en hier en daar een vleugje propaganda.

Goed verhaal van Theunissen. Goede samenvatting en een beoordeling waar ik het wel mee eens ben. De film heeft slechte kritieken gekregen, met als voornaamste klacht dat Goebbels en Hitler in deze film van geen meter lijken op het origineel. Dat gold trouwens ook voor Ribbentrop en Himmler. Voor Hitler en Goebbels is dat ook niet verwonderlijk. Alleen Bruno Ganz is er in geslaagd in de buurt van Hitler te komen in 'Der Untergang'. Het boosaardige muizenbekkie van Goebbels met zijn duivelse charme is door niemand te verbeelden. Zo bezien doet Robert Stadlober het helemaal niet slecht. De persoon van Hitler is in deze film m.i. nogal flets. Hitler oogt hier 'normaal' en zijn raspend geluid en beruchte woedeaanvallen ontbreken volledig. Als je daaraan voorbijgaat is het een interessante film, die veel laat zien van wat Goebbels bijdroeg aan het naziregime. Hij was in feite de echte ideoloog van het nationaal-socialisme. Goebbels bepaalde wat het Duitse volk moest denken en deed dat op een bijna geniale manier. Hij zorgde ervoor dat het volk in de bioscoop kon genieten van een 'droomwereld' voordat ze weer terug moesten naar de grauwe werkelijkheid. Een film als 'Kolberg' (in kleur!) moest de Duitsers laten geloven dat het nog kon, de overwinning. Zarah Leander, die zeker geen nazi was, zong niet voor niets ''Einmal wird ein Wunder geschehen'. Wie wil weten hoe Goebbels werkelijk dacht moet zijn dagboeken lezen. Al wist hij dat ook die ooit uitgegeven zouden worden. Zijn absoluut meesterstuk was natuurlijk zijn rede in het Berlijnse Sportpalast na de nederlaag bij Stalingrad: 'Wollt ihr den totalen Krieg?' Die natuurlijk allang begonnen was. Duitsland lag al half in puin en de oorlog was in feite al verloren. Maar het volk dacht dat het nog kon. Dat was het werk van Goebbels. Wie de echte Goebbels wil zien moet naar zijn foto's kijken en zijn verbeten gelaatsuitdrukking. De film komt daar dicht bij in de buurt.