Il Deserto dei Tartari (1976)

Jacques Perrin verwacht het ware leger-avontuur, maar komt terecht op een fort dat grenst aan een woestijn en waar helemaal niets gebeurt. Allen Max von Sydow heeft ooit als jonge officier alarm geslagen nadat hij drie ruiters uit de woestijn zag komen...een hersenspinsel of loert er toch gevaar? Prachtige locatie maar iedereen wil er het liefst zo snel mogelijk weer weg, want het grenst aan het grote NIETS. Vreemde haast surrealistische film over dreiging vanuit het niets en plekken die je fysiek ziek kunnen maken.

Ik heb deze film een paar dagen geleden gekeken. Geen idee wat ik ging bekijken van tevoren. Moet zeggen dat deze film me gewoon niet los laat. Enkele dagen nadien ben ik er nog over aan het malen. Het is een schitterende film. Prachtige locatie. Het verhaal is echt, ja.. ik heb er geen ander woord voor, fenomenaal. Kijk, ik moet eerlijk bekennen dat ik geen woordkunstenaar ben, dus ik kan vrij lastig alle metaforen uit de film goed beschrijven. Maar enkele pogingen die ik wil ondernemen. Tijd, is de grote gelijkmaker. Je leven vliegt door je vingers zonder dat je er invloed op hebt. De zinloosheid van oorlog. Het bizarre van de verhoudingen in het leger. Etc etc. Ik vind het een juweel.

Voor het eerst gezien in het Filmhuis in Delft, 1976. Was toen diep onder de indruk. Briljante film over ondefinieerbare dreiging. Aan de rand van de samenleving. De dagelijkse routine moet voor houvast zorgen en is al even inhoudsloos als het dagelijks bestaan. Een plaats waar je vergeten wordt, waar je ziek wordt, sterft. Wat dat met je doet zie je aan de oude kolonel, mooie onopvallende rol van Fernando Rey. Sterke cast met Jacques Perrin, Max von Sydow en Helmut Griem. En Jean-Louis Trintignant als de dokter.en Philippe Noiret als de generaal. De top van de toenmalige internationale acteerwereld. Ze kwamen wel opdraven voor Zurlini. Kwam deze film bij toeval weer tegen. Vond hem nog net zo indrukwekkend als destijds. Tweeëneenhalf uur vlogen voorbij. Je wordt als kijker bijna letterlijk in die vreemde wereld getrokken. Wat we zien is eigenlijk een wat aangepaste versie van het Oostenrijk-Hongaarse leger onder keizer Frans Josef. Met vrijwel dezelfde uniformen, tsjako's, vaandels en gebruiken. Je moet denken aan de noordoostgrens met Rusland, een van godverlaten gebied dat je terugvindt in het werk van Robert von Musil en Joseph Roth. Voor Tartaren kun je ook denken aan Russen en de citadel staat misschien voor de vestingstad Przemyśl, destijds het op drie na grootste fort van Europa. Het werd al vrij snel na het begin van de Eerste Wereldoorlog door de Russen veroverd. De citadel in deze film is de citadel van Bam, in het zuiden van Iran, in 2003 voor een groot deel verwoest door een aardbeving. Hoe het staat met de restauratie is niet duidelijk.