Nuit et Brouillard (1956)

Mijn persoonlijke eyeopener met betrekking tot kennis van WO II en de Holocaust is de monumentale serie The World at War, die halverwege de jaren zeventig op de Nederlandse televisie te zien was. De gruwelijke beelden waarmee Resnais twintig jaar eerder kwam, waren, voor zover ik me herinner, in ieder geval deels ook in die documentaire te zien, maar Nuit et Brouillard blijft natuurlijk voor eeuwig een verpletterend werkstuk. Dat is uiteraard op het conto te schrijven van de footage, de ijzingwekkende beelden, en ongetwijfeld sloeg dit in 1955 in als een bom. Dat gezegd hebbende, ben ik als 21e eeuwse kijker niet heel enthousiast over de voice over, en begrijp ik helemaal niets van de opdringerige niets-aan-de-hand muziek onder dergelijke beelden. Niettemin, nog altijd een essentiële film.

Sterke docu over de Holocaust met weerzinwekkende beelden. Gebalde docu van slechts een goed half uur. Weinig nieuws gezien denk ik. De meeste beelden wel al eens gezien in één of andere docu. Desalniettemin indrukwekkend. Vooral die haren en die bulldozers blijven een diepe indruk achterlaten. Verplicht schoolmateriaal? Jazeker, maar uiteraard met de nodige duiding gebracht. Dit is niet iets typisch Duits of iets dat enkel aan hen alleen toegeschreven kan worden. Wel is de wijze waarop en de omvang iets dat nimmer in de buurt kwam van andere genocides. Nuit et brouillard of Nacht Und Nebel, verwijzend naar de getransporteerde gevangen van wie niemand nog iets hoorde ... De laatste overlevenden blazen stilaan hun laatste adem uit. Hopelijk blijven de huidige en toekomstige generaties dit met waardigheid overdragen.

Na Resnais' film zijn er natuurlijk al pakken documentaires en zelfs fictiefilms gemaakt over het gruwelijke van de concentratiekampen tijdens WO II. Toegeven echter dat deze Resnais-film nog het meest indruk heeft gemaakt met ondraaglijke scènes waarbij de neiging werkelijk ontstaat het kijken stop te zetten. Het zien van het dumpen van menselijk resten en te bedenken dat dat ooit levende wezens waren met ambities en verlangens en een gelukkig leven nastreefden, is inderdaad iets dat u volledig overheerst en dooreen haalt. Hoe kon dit toch allemaal en is de mens dan toch rijp voor dergelijke extremen ?