Tirez sur le Pianiste (1960)

Wat een tuttige, onuitstaanbare beproeving. Een onbegrijpelijke misser van Truffaut. Hij heeft de reputatie naar het einde van zijn carrière verburgerlijkt te zijn - beetje ironisch gelet op zijn tirade tegen de Tradition de la Qualité waar hij zijn eerste faam mee verwierf - en het hoeft dan ook geen betoog dat ik onvoorwaardelijk bewonderaar ben van 80's Truffaut. Maar ook Les 400 Coups vind ik gewoon een prachtige film. La Peau Douce maakte hij in 1963, slechts drie jaar na Tirez sur le Pianiste, en dat is een film van een classicistische schoonheid, die je onderdompelt in wel duizend verschillende atmosferen en die je laat proeven van ontelbare geneugtes. La Peau Douce is zowat het equivalent van een 1000 pagina tellend compendium dat mensen van de toekomst zou moeten leren hoe men in 1963 leefde. Maar Tirez sur le Pianiste? Dit lijkt verdorie net een Godard film! Woord- en beeldgrapjes, het totaal miskennen van de magie van pulpromans, irritant gemijmer over man-vrouw relaties, kauwgomse opmerkingen over de geamerikaniseerde pop cultuur van een Franse 16-jarige wijsneus (Godard dus). Wat me ook opviel, is hoe lelijk de mensen in Tirez sur le Pianiste zijn. Waar is die sublieme Truffaut touch die net insisteert op menselijke waardigheid? De bewoners van Tirez sur la Pianiste zijn allen afschuwelijke gedrochten, vervormd tot monsters door allerlei rare camerahoeken en belichting. Of hoe het modernisme het laatste greintje van aardse schoonheid zal vernietigen.

Herziening. Voor de gelegenheid heb ik eerst het boek gelezen waarop de film gebaseerd is m.n. Down There van Amerikaans misdaadauteur David Goodis. Het boek kan wat mij betreft niet hard genoeg geprezen worden binnen het noir genre. Het is genieten van de niet aflatende innerlijke monoloog van het hoofdpersonage waar we het in de film logischerwijs vooral moeten doen met beelden en de sporadische voice over van Charles Aznavour. Toch is het een fijne adaptatie wanneer ik het vergelijk met het boek. Truffaut is erin geslaagd de sfeer van het boek te capteren binnen een Franse setting. De verhaallijn wordt daarbij echt wel getrouw gevolg. Met uitzondering van het Fido personage, broertje van Charlie, die verzonnen is voor de film. Ik denk dat ik nu nog meer heb kunnen genieten van de film na lezing van het boek. Sommige dialogen zijn rechtstreeks overgenomen, andere zijn nieuw gecreëerd, zoals de heerlijke dialoog over de ‘essentie’ van vrouwen. Als ik dan toch een minpuntje moet bedenken dan wil ik het hebben over het gevecht tussen Charlie en Plyne dat echt wel een makke bedoening is vergeleken met de het geweld in het boek waar alle remmen losgaan. Misschien ook typerend in deze Franse film is de scene waarin Charles uiteindelijk in bed belandt met Marie Dubois. In het boek wordt de relatie nooit geconsumeerd. Een fijne film blijft het. En het mag een halfje omhoog aangezien ik hem nu blijkbaar beter weet te waarderen dan bij mijn eerste kijkbeurt.

Echt omvergeblazen was ik niet door deze vroege Trufffaut film. Maar je ziet hier en daar wel enkele mooie shots die je doen genieten. En in het vrij eenvoudige verhaal wonen kleurrijke figuren en heerlijke dialogen. Geen memorabele Truffaut dus, maar liefhebbers gaan hier ook van genieten.